Modyfikowane dnia 23 września, 2025 by Kamila Kamila
Urlop ojcowski to istotne prawo dla tatów, dające możliwość spędzenia pierwszych chwil z noworodkiem[6]. W artykule omówiono zasady przyznawania tego urlopu zgodnie z Kodeksem Pracy. Dowiesz się, jak długo trwa, jakie formalności są konieczne do jego uzyskania oraz jak wyglądają kwestie wynagrodzenia. Tekst zestawia również urlop ojcowski z innymi formami urlopu dla ojców, takimi jak tacierzyński i rodzicielski, podkreślając zarówno różnice, jak i podobieństwa między nimi.
Co to jest urlop ojcowski i komu przysługuje?
Urlop ojcowski daje ojcom możliwość spędzenia czasu z nowo narodzonym potomkiem[6]. Każdy tata posiadający ubezpieczenie chorobowe ma prawo do skorzystania z 14 dni takiego urlopu. Co istotne, jest on niezależny od innych form urlopu, co oznacza, że ojciec może go wykorzystać bez względu na sytuację zawodową matki. To wsparcie pomaga ojcom w nowej roli, umożliwiając nawiązywanie więzi z dzieckiem od pierwszych chwil jego życia. Urlop ten dostępny jest nie tylko dla etatowców. Mogą z niego skorzystać również ojcowie zatrudnieni na innych zasadach, pod warunkiem, że mają ubezpieczenie chorobowe.
Prawo do urlopu ojcowskiego według Kodeksu Pracy
Prawo dotyczące urlopu ojcowskiego znajduje się w artykule 1823 Kodeksu pracy. Każdemu ojcu przysługuje 14-dniowy urlop, który służy opiece nad nowo narodzonym dzieckiem. Ten rodzaj urlopu jest niezależny od innych, takich jak macierzyński czy tacierzyński, co oznacza, że ojciec może z niego korzystać, niezależnie od pracy matki dziecka.
Aby otrzymać ten urlop, ojciec musi złożyć odpowiedni wniosek do swojego pracodawcy. Urlop można wykorzystać w całości lub podzielić na dwie części po tygodniu. Obejmuje on dni kalendarzowe, w tym weekendy i święta, co oznacza 14 dni z rzędu.
Urlop ojcowski wspiera ojców w nowej roli, umożliwiając im nawiązanie bliskiej więzi z dzieckiem od pierwszych dni jego życia.
Jak długo trwa urlop ojcowski i jak go wykorzystać?
Urlop ojcowski trwa dwa tygodnie, czyli 14 dni kalendarzowych[9]. Można go wykorzystać w całości lub podzielić na dwie części, każdą trwającą tydzień. Kluczowe jest, by skorzystać z tego uprawnienia przed pierwszymi urodzinami dziecka, gdyż później przepada. Urlop obejmuje wszystkie dni tygodnia, w tym weekendy i święta.
Aby rozpocząć urlop ojcowski, konieczne jest złożenie wniosku do pracodawcy. Podczas tego okresu ojcu przysługuje zasiłek macierzyński, który wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku. Warto podkreślić, że urlop ojcowski jest odrębny od innych urlopów, takich jak macierzyński czy tacierzyński.
Wymiar urlopu ojcowskiego – ile dni przysługuje?
Urlop ojcowski wynosi 14 dni kalendarzowych. Tata ma możliwość spędzenia tego czasu z dzieckiem w całości lub podzielenia go na dwie części po siedem dni każda. Ważne jest, by skorzystać z tego przywileju przed pierwszymi urodzinami malucha, w przeciwnym razie przepada. Urlop ten obejmuje wszystkie dni tygodnia, w tym weekendy i święta, co pozwala na nieprzerwaną opiekę.
Formalności związane z urlopem ojcowskim
Aby móc skorzystać z urlopu ojcowskiego, pracownik musi spełnić kilka formalności. Najważniejszym krokiem jest złożenie wniosku do pracodawcy. Można to zrobić zarówno w formie tradycyjnej, jak i elektronicznej, co stanowi duże udogodnienie dla wielu ojców. Warto pamiętać, że wniosek powinien być złożony z odpowiednim wyprzedzeniem, najczęściej co najmniej siedem dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu.
Co istotne, urlop ojcowski przysługuje również wtedy, gdy matka dziecka nie jest zawodowo aktywna. To oznacza, że ojciec może wykorzystać ten urlop niezależnie od sytuacji zawodowej matki. Złożenie wniosku jest zatem niezwykle ważnym etapem, który umożliwia legalne skorzystanie z tego rodzaju urlopu.
Jak złożyć wniosek o urlop ojcowski?
Aby starać się o urlop ojcowski, należy przygotować odpowiedni wniosek, który można złożyć zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej. Dokument ten powinien trafić do pracodawcy na minimum tydzień przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu. Po złożeniu wniosku, obowiązkiem pracodawcy jest jego rozpatrzenie. Akceptacja oznacza formalne przyznanie urlopu. Warto zauważyć, że w okresie urlopu ojcowskiego pracownik jest chroniony przed zwolnieniem. Po powrocie z urlopu pracodawca ma obowiązek przywrócić pracownika na wcześniejsze stanowisko lub zapewnić mu równorzędne.
Urlop ojcowski a wynagrodzenie
Urlop ojcowski jest w pełni opłacany, co oznacza, że ojciec otrzymuje pełne wynagrodzenie za czas poświęcony opiece nad dzieckiem. Podstawą do obliczenia zasiłku macierzyńskiego jest przeciętne wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy przed rozpoczęciem urlopu. Wypłata tego świadczenia pochodzi z funduszu chorobowego ZUS w ramach ubezpieczenia chorobowego. Urlop ojcowski jest uregulowany w Kodeksie Pracy, co zapewnia wszystkim uprawnionym ojcom możliwość jego wykorzystania bez obaw o utratę dochodów podczas nieobecności w pracy.
Płatność urlopu ojcowskiego – ile wynosi?
Urlop ojcowski gwarantuje ojcom pełne wynagrodzenie, co oznacza, że w trakcie jego trwania zachowują oni całość pensji. Jest to jeden z głównych atutów tego rodzaju urlopu. Wylicza się je na bazie średniego dochodu z ostatniego roku przed rozpoczęciem urlopu. Wypłaty pochodzą z funduszu chorobowego ZUS, w ramach ubezpieczenia chorobowego, co zapewnia stabilność finansową podczas przerwy w pracy.
Inne urlopy przysługujące ojcom po urodzeniu dziecka
Ojcowie, oprócz możliwości skorzystania z urlopu ojcowskiego, mają do dyspozycji inne formy urlopów po narodzinach potomka.
Przykładowo, urlop okolicznościowy to dwa dni przeznaczone na takie wydarzenia jak poród czy niezbędne formalności. Ten krótki czas wolny jest nieoceniony w kluczowych momentach związanych z pojawieniem się dziecka na świecie.
Inną opcją jest urlop tacierzyński, będący częścią urlopu macierzyńskiego, który matka może przekazać ojcu. Taki podział umożliwia elastyczne dzielenie się obowiązkami rodzicielskimi i pozwala ojcom aktywniej uczestniczyć w opiece nad dzieckiem.
Dodatkowo dostępny jest urlop rodzicielski, z którego mogą korzystać oboje rodzice. Każdemu przysługuje własne, nieprzenoszalne dziewięć tygodni. Dzięki temu można sprawiedliwie podzielić czas spędzany z dzieckiem.
Te różnorodne możliwości urlopowe wspierają ojców w aktywnym uczestnictwie w życiu rodzinnym i opiece nad nowo narodzonym.
Urlop tacierzyński i rodzicielski – różnice i podobieństwa
Urlop tacierzyński i rodzicielski różnią się od siebie w kilku aspektach. Tacierzyński stanowi część macierzyńskiego, którą matka może przekazać ojcu. Choć jest to nieformalna nazwa, obejmuje od 6 do 23 tygodni, w zależności od liczby dzieci. Warto jednak pamiętać, że matka musi najpierw wykorzystać minimum 14 tygodni, zanim przekaże resztę ojcu. Natomiast urlop rodzicielski jest dostępny po zakończeniu macierzyńskiego i mogą z niego korzystać oboje rodziców, wspólnie dzieląc się obowiązkami opieki nad dzieckiem. Każdy z rodziców ma prawo do nieprzenoszalnych 9 tygodni. Dodatkowo, mogą elastycznie podzielić się pozostałym czasem wolnym, co ułatwia organizację codziennych obowiązków.
Te urlopy pozwalają ojcom aktywnie uczestniczyć w opiece nad dzieckiem, mimo że opierają się na różnych podstawach prawnych i mają odmienne zasady przyznawania.
Źródła:
- [5] https://www.bebiklub.pl/ciaza-i-porod/planowanie-ciazy/urlop-tacierzynski-co-przysluguje-mlodemu-tacie
- [6] https://www.gov.pl/web/rodzina/urlop-ojcowski
- [7] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-urlopy-przyslugujace-ojcom-w-2024-roku
- [8] https://inewi.pl/blog/urlopy-przyslugujace-ojcom-w-2024-roku-co-mowi-kodeks-pracy
- [9] https://www.pbkm.pl/pregnancy-zone-2/kalendarz-ciazy/urlop-tacierzynski-ile-trwa
